نقد فیلم جویندگان The Searchers
نقد فیلم جویندگان The Searchers
جویندگان یکی از شاهکار های کارگردان بزرگ سینما، جان فورد است. از ابتدا و انتهای فیلم میتوان دریافت که امضای او زیر اثر حک شده است. سرآغاز فیلم دوربین از داخل به بیرون می نگرد؛ در این میان میزانسن بی نقص خود را همراه با قاب بندی کامل به دیدگان مخاطب هدیه میکند. دوربین و قاب این فیلم امضای کار فورد است؛ به طریقی که مخاطب از دیدن این فیلم خود را در صحنه تصور میکند و دیدگان خود را در اختیار فورد قرارمیدهد.
فیلم داستانی را روایت میکند که توجهاش به ارزش ها و سنت ها است؛ارزش وجودی خانواده و سنت ها و آداب و رسوم قبلیه های سرخ پوستی. پویایی داستان زمانی مشخص میشود که این دو عنصر باهم تلفیق شده و ماجرایی بدیع را به نمایش در میاورد. گروهی از سرخ پوست ها به روستا حمله ور شده و با تخریب و کشتار، بنیان خانواده را از بین بردهاند و کشمکشی بین این دو مفهوم شکل گرفته است و برای ثبات و برگرداندن ارزش خانواده شخصیت اصلی داستان ماجرا را پیگیر و در فراز و نشیب های داستان غوطه ور میشود و هدف او برای پیروزی در این فراز و نشیب ها و برتری بر سنت ها و روش زندگی سرخ پوستی، برگرداندن زنده دخترک کوچک داستان است که پس از حمله سرخ پوست ها ربوده شده و بقیه اعضای خانواده او به قتل رسیده اند.
جویندگان نمایشی از امتداد فرم و تکنیک و گذر به درونمایه های مخاطب خود یعنی حس تعلق به خانواده ، به لحاظ حسی، باورپذیری را به ارمغان آورده است؛گویی مخاطب این احساس را میکند که خود به دنبال عضو گمشده خانواده اش میگردد و استفاده از تکنیک های درست و بجا که از فورد برمیاید، تیر خلاصی اثر را میزند.
فیلم جویندگان استفاده درستی از فیلمبرداری در روند قصه داشتهاست دوربین در بیشتر مواقع بهدرستی مخاطب را به کاراکترها نزدیک میکند چراکه از فیلمنامه مشخص میشود که این خواسته فیلمساز است.
یکی از سکانس های فیلم، جایی که یکی از اهالی روستا و جان وین به تعارض دچار میشوند قابل توجه است. جمع وقتی جمع باشد همه اعضای آن حق دارند که با هم موافق یا مخالف باشد، با هم جروبحث کنند و اختلاف نظرهایشان را بازگو کنند؛بدون اینکه کسی بر دیگری احساس برتری کند. چنین چیزی بین این جمع و دیالوگهای جان وین و بزرگ روستا نیست و حقایق بهمرور خودش را به جمع نشان میدهد.
در سکانسی دیگر و زمانی که جان وین و گروه جستجوی کوچکش از دو طرف محاصره شده اند، دوربین و صدای ضرب استمرار دارد، میزانسن با لانگ شات وصل میشود و نمای ابژکتیوی رخ می نماید . نمای آرام دوربین کم کم شتاب به خود میگیرد و کارگردان اینچنین نما را ادامه میدهد و صدای موجود در صحنه به همراه موسیقی هیجان آور و نمای ابژکتیو جای خود را به آرامی به نمای سوبژکتیو میدهد.
در تدوین نیز کار به درستی پیش رفته است. تمام عناصر دست در دست یکدیگر با استفاده از فیلم نامه دکوپاژ شده اند.نماها،سکانس ها،صداهای صحنه و مدیوم لانگ ها به درستی با تصویر هماهنگ شده اند.
شخصیت اصلی داستان که جان وین آن را بازی میکند، فردی درونگرا و مرد جنگ است که اعضای خانواده در سکانس اول از او استقبال میکنند. اعضای خانواده مشتاق، پرمهر و آرام و طمأنینه هستند؛ به طوری که در کمتر فیلم وسترنی ای آن را مشاهده خواهیم کرد.
فورد به خوبی از میزانسن و بیابان استفاده کرده و آنچه را که آفریده سرشار از احساس و تازگی قرارداده است. ذهن فورد باعث به وجود آوردن اثری شده است که در مخاطب حس جنگ شناسانه اما از نوع خوب آن و انتقام برای بازگردانیِ آرامشِ حداقلی ایجاد میکند. موسیقی فیلم اثر آن را دو چندان کرده است که همین امر تأثیر فرم را در ناخود آگاه ذهن مخاطب افزون نموده است.
جان وین در نقشی که وظیفه خود را در آن انجام میدهد«ایتان ادواردز»، عهده دار بازگردانی دخترکی است که حالا تنها باقی مانده اعضای خانواده اوست. وین انجام این کار را از جهت نسَب، بر دوش خود احساس میکند و نسبت به جفری هانتر«پسر دو رگه اعضای خانواده» بدرفتاری و کینه توزی در پیش میگیرد که بنظر میرسد این بدرفتاری نشأت گرفته از دو رگه بودن جفری است؛اما رفته رفته جفری اعتماد او را جلب میکند و یکی از اهداف فورد که کمتر به چشم آمده است؛ نشان دادن همین نکته ظریف اما با اهمیت است که باید برساخته های جدیدی به جای برساخته های قدیمی مانند نسَب و نژاد برپا کرد و آنها را دگرگون ساخت. مضاف بر این نکته ، آنچه حکایت از گذشته ایتان دارد، کاردکرد اصلی او در طول فیلم است؛درواقع تجربیات جنگی و مهارت های او در دوران عمرش مرکز ثقل نقش او و البته طناب نگه دارنده فرم فیلم است که توجه به آن از چشمان نکته سنج جان فورد به دور نمانده است.
در اولین سکانس شاهد حضور وین در قاب از نگاه دوربینی که تنهایی او را نشانه گرفته هستیم. در آخر نیز دوربین فورد از درون خانهای که آرامش پس از سال ها به آن برگشته است، به بیرون می نگرد و وین در مرکز میزانسن با گام هایی آرام و سرشار از غروری که سال های سال در پی باز پس گیری آن بود، قدم میزند و قاب آخر فیلم را به یادگارمیگذارد.
نظرات کاربران