نورپردازی اصولی بیمارستانها و مراکز درمانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. برای نورپردازی بیمارستان و مراکز درمانی از تجهیزاتی مانند چراغ سقفی، خطی، پنل ال ای دی، چراغهای آویز و سنسوردار استفاده میشود. البته برای نورپردازی چنین محیطهایی باید فضای کلی را به چند بخش مختلف تقسیم کنید. برای مثال سبک نورپردازی اورژانس باید با بخش نوزادان متفاوت باشد. بنابراین تجهیزات نورپردازی هر قسمت از بیمارستان با سایر قسمتها متفاوت است. با انجام این تقسیمبندی و استفاده از تجهیزات نورپردازی مناسب، شرایط برای انجام اقدامات درمانی بهتر و تامین آرامش بیماران و حتی کادر درمان فراهم میشود. در ادامه مطلب به بررسی جزئیات بیشتری از تجهیزات لازم برای نورپردازی بیمارستان و مراکز درمانی و اهمیت انتخاب درست این تجهیزات میپردازیم.
چرا نورپردازی بیمارستان ها و مراکز درمانی اهمیت دارد؟
یکی از مهمترین عواملی که در هر محیط بر آرامش افراد و در نتیجه بازدهی عملکرد آنها تاثیر میگذارد؛ سبک نورپردازی است. در برخی از محیطها مانند بیمارستان و مراکز درمانی این موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. چنانچه در فضای بیمارستانی نور کافی با رنگ و جهت تابش مناسب ساطع نشود؛ آرامش بیماران و کادر درمان مختل خواهد شد. در نتیجه بازدهی عملکرد کادر درمان مختل شده و روند درمان بیماران کند میشود.
البته نورپردازی نامناسب محیطهای بیمارستانی و مراکز درمانی فقط بر آرامش افراد تاثیر نمیگذارد. بلکه میتواند باعث ایجاد اختلال در بینایی کادر درمان، عدم مسیریابی درست بیماران و مشکلات جدی دیگری شود. به همین علت بیمارستانها و مراکز درمانی به نورپردازی اصولی با استفاده از تجهیزات مناسب نیاز دارند.
برای نورپردازی اصولی این مراکز هم فضای کلی محیط به چند بخش مختلف تقسیم میشود. ورودی، راهرو، اورژانس، آزمایشگاه، اتاق عمل، بخشهای بستری، بخش نوزادان، تصویربرداری و… از جمله قسمتهای مختلف یک بیمارستان و مراکز درمانی هستند. سبک نورپردازی هر یک از این بخشها با یکدیگر متفاوت بوده و به استفاده از تجهیزات مناسب نیاز دارند.
لیست تجهیزات روشنایی مناسب برای بیمارستان و مراکز درمانی
برای تامین روشنایی مورد نیاز هر یک از بخشهای بیمارستان و مراکز درمانی باید از تجهیزات مناسب استفاده کنید. مشخصات تجهیزات نورپردازی مانند رنگ نور، شدت روشنایی، ابعاد، سنسوردار بودن و… باید با کاربری هر بخش از مرکز درمانی تناسب داشته باشند. برای مثال شدت نور لازم برای اتاق عمل با اتاقهای بستری متفاوت است. در اتاق عمل باید نور طبیعی با شدت روشنایی بسیار زیاد ساطع شود. در حالی که اتاقهای بستری به روشنایی با شدت کمتر نیاز دارند. در ادامه مطلب به بررسی مهمترین تجهیزات نورپردازی بیمارستان و مراکز درمانی میپردازیم:
۱_ چراغ خطی روکار
از جمله رایجترین تجهیزات نور و روشنایی استفاده شده برای بیمارستانها و مراکز درمانی میتوانیم به چراغ خطی اشاره کنیم. چراغهای خطی جایگزین لامپهای مهتابی قدیمی هستند. ساختار این نوع تجهیزات روشنایی معمولا به شکل مستطیل یا شبیه بیضی کشیده است. به همین علت به آنها چراغ خطی گفته میشود. چراغهای خطی روکار به قرارگیری در داخل سقف نیاز ندارند. بنابراین نصب آنها آسان بوده و بر روی هر نوع سقفی اعم از سقفهای کاذب و معمولی نصب میشوند.
۲_ چراغ سقفی توکار
در برخی از مراکز درمانی و بیمارستانها قبل از اجرای کامل سقف، چراغهای خطی نصب میشوند. این مدل از چراغهای خطی، توکار بوده و نصب نسبتا سختتر و پیچیدهای دارند. توان، ابعاد و رنگ نور انواع چراغ خطی اعم از روکار و توکار باید متناسب با متراژ و کاربری محیط تعیین شوند.
۳_ پنل ال ای دی توکار
اگر قصد استفاده از تجهیزات روشنایی مدرن با ظاهر زیبا و متفاوت برای مراکز درمانی دارید؛ پنلهای ال ای دی انتخاب مناسبی هستند. مدلهای مختلف پنل ال ای دی توکار با ابعاد، توان و رنگ نور مختلف در داخل سقف قرار گرفته و ظاهر زیبایی ایجاد میکنند. انواع پنل ال ای دی مصرف انرژی بسیار کمی داشته و نور آرامی ساطع میکنند. به همین علت استفاده از پنلهای ال ای دی برای مراکز درمانی بسیار رایج شده است. محبوبترین نوع پنل برای نورپردازی مراکز درمانی، پنل ۶۰ در ۶۰ است.
۴_ پنل ال ای دی روکار
شرکتهای مختلف مانند سایر تجهیزات نور و روشنایی، مدلهای متنوعی از پنل ال ای دی هم عرضه میکنند. پنل ال ای دی روکار ویژگی همان مدلهای توکار را دارد، با این تفاوت که بر روی سقف نصب میشود. مصرف انرژی این تجهیزات نیز بسیار کم بوده و ظاهر زیبایی دارند. برای انتخاب پنل ال ای دی روکار و توکار باید ابعاد پنل را با اندازه سقف محیط مقایسه کنید.
۵_ چراغ سقفی توکار
در کنار چراغهای خطی و پنلهای امروزی، انواع چراغ سقفی هم برای تامین نور و روشنایی بیمارستان و مراکز درمانی کاربرد دارند. چراغهای سقفی بر اساس نحوه نصب در یکی از دستههای توکار و روکار قرار میگیرند. چراغ سقفی توکار در داخل سقف قرار گرفته و نصب آن به برش دادن سقف اجرا شده نیاز دارد. مدلهای مختلف چراغ سقفی توکار با ظاهر مربع، مستطیل، دایره، بیضی و… تولید میشوند.
۶_ چراغ سقفی روکار
چراغهای سقفی تجهیزات روشنایی مدرنی هستند که شدت روشنایی بالاتری نسبت به چراغهای قدیمی دارند. مصرف انرژی این تجهیزات نیز کمتر بوده و گرمای بسیار ناچیزی هم تولید میکنند. انواع چراغ سقفی، رنگ نور متنوعی داشته و این موضوع از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. چراغهای سقفی روکار نسبت به مدلهای توکار، نصب آسانتری دارند. برای نصب این تجهیزات به برش دادن سقف نیاز نداشته و چراغ بر روی سقف قرار میگیرد.
۷_ چراغ خطی آویز
از جمله دیگر تجهیزات روشنایی مناسب برای بیمارستانها و مراکز درمانی میتوانیم به چراغ خطی آویز اشاره کنیم. این چراغها ساختاری شبیه به چراغهای خطی روکار و توکار دارند، ولی بر روی سقف یا داخل آن قرار نمیگیرند. بلکه به کمک پایه یا زنجیر از سقف آویزان میشوند. بنابراین هنگام خرید چراغ خطی آویز باید ارتفاع سقف محیط را در نظر بگیرید. توان، شدت روشنایی و رنگ نور هم از جمله دیگر نکات خرید چراغ خطی آویز هستند.
۸_ چراغ سنسوردار
برای خرید تجهیزات روشنایی منحصر به فردی که به صرفهجویی در مصرف انرژی هم کمک میکنند؛ بهتر است به فکر انتخاب چراغهای سنسوردار باشید. راهرو و راه پله از جمله بهترین قسمتهای مناسب یک بیمارستان و مراکز درمانی برای نصب چراغ سنسوردار هستند. چراغهای سنسوردار کلید خاموش و روشن ندارند، بلکه روشن و خاموش شدن آنها به کمک سنسورهای هوشمند انجام میشود. بنابراین سنسور چراغ عبور فرد را تشخیص داده و روشن میشود. پس از عبور فرد هم چراغ خاموش شده و به این ترتیب در مصرف انرژی صرفهجویی خواهد شد.
۹- نورپردازی وظیفهای (Task Lighting)
یکی از مهمترین مدلهای نورپردازی در فضاهای درمانی، نورپردازی وظیفهای است. در این حالت، هدف تامین روشنایی مناسب برای انجام فعالیتهای خاص است. نورپردازی وظیفهای با تأمین روشنایی مناسب، خستگی چشم و خطاهای ناشی از دید ناکافی را کاهش میدهد. در محیطهای بیمارستانی، این نوع نورپردازی برای وظایفی مانند جراحی، نمونهبرداری یا خواندن گزارشهای پزشکی ضروری است. با ارائه روشنایی دقیق و کافی برای فعالیتهای خاص، نورپردازی وظیفهای به کاربران اجازه میدهد تا کارهای خود را سریعتر و با دقت بیشتری انجام دهند. این امر در محیطهای شلوغ و پرتنش، مانند بخشهای اورژانس بیمارستان، اهمیت ویژهای دارد. در این مدل نورپردازی از چراغهای متحرک با قابلیت تنظیم زاویه و شدت نور استفاده میشود.
جدول تجهیزات نورپردازی مورد نیاز برای هر قسمت از بیمارستان
همانطور که گفتیم نورپردازی اصولی بخشهای مختلف بیمارستان و مراکز درمانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. برای نورپردازی اصولی چنین محیطهایی نیز باید از تجهیزات مناسب استفاده کنید. در ادامه مطلب به تجهیزات نورپردازی مناسب برای هر بخش از یک مرکز درمانی اشاره میکنیم:
راهرو و ورودی | چراغ سقفی ال ای دی روکار و توکار با پخش نور یکنواخت، چراغ دیواری داخلی |
پذیرش مرکز درمانی | چراغ سقفی ال ای دی روکار و توکار با قابلیت تنظیم شدت نور، چراغ دکوراتیو، چراغ رومیزی |
اتاق معاینه | چراغ سقفی ال ای دی روکار و توکار با قابلیت تنظیم زاویه نور، چراغ دیواری با نور متمرکز، چراغ قابل حمل |
اتاق عمل | چراغ جراحی با قابلیت تنظیم زاویه و شدت نور، چراغ سقفی ال ای دی با پخش نور یکنواخت، چراغ جانبی |
اتاق بستری | چراغ سقفی ال ای دی روکار و توکار با قابلیت تنظیم شدت نور، چراغ دیواری قابل تنظیم روی تخت، چراغهای رومیزی |
آزمایشگاه | چراغهای سقفی روکار و توکار، چراغ متمرکز روی میزکار، چراغ قابل حمل |
رنگ نور در روشنایی فضاهای درمانی
دمای رنگ نور در بیمارستانها تأثیر قابلتوجهی بر کارایی کارکنان و تشخیص صحیح و فرایند درمان دارد. دمای نور بین ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کلوین (نور سفید سرد) بهطور گسترده برای محیطهای درمانی استفاده میشود زیرا این رنگ نور:
- بهبود دید و تشخیص دقیق: نور سرد، نمایش رنگها را واقعیتر میکند و تشخیص درست بیماریها و کار با تجهیزات پزشکی را تسهیل میکند.
- افزایش هوشیاری: این نور با ایجاد حس شادابی و تمرکز، به کارایی بیشتر کارکنان کمک میکند.
میزان نور مورد نیاز در فضاهای درمانی
شدت نور در فضاهای درمانی بر حسب لومن (مقدار کل نور منتشرشده از منبع) و وات (مصرف انرژی لامپ) بیان میشود. نیاز به نور در بیمارستانها بسته به نوع فعالیت و محیط متفاوت است:
- اتاق عمل: برای جراحی و کارهای دقیق، حدود ۴۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ لومن نیاز است. چراغهای LED پرقدرت یا سیستمهای نوری تخصصی به دلیل مصرف انرژی پایین و شدت نور بالا در این فضاها ترجیح داده میشوند. معمولاً لامپهای با توان ۱۵۰-۳۰۰ وات LED برای این منظور استفاده میشوند.
- بخشهای عمومی (مانند اتاق بیماران): در این فضاها شدت نوری معادل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ لومن کافی است. لامپهای LED با توان ۱۰-۲۰ وات برای تأمین این نور مناسب هستند. این میزان نور برای هر ۱۰-۱۵ متر مربع اتاق کافی است. در صورت نیاز به مطالعه یا معاینه، چراغهای وظیفهای میتوانند شدت نور بیشتری به طور موضعی فراهم کنند.
- راهروها و سالنهای انتظار: شدت نور حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ لومن کافی است که با لامپهای LED با توان ۵-۱۰ وات قابل دستیابی است. این مقدار نور برای هر ۱۰ متر مربع راهرو یا سالن کافی است. لامپهای LED با پخش نور گسترده معمولاً برای این فضاها انتخاب میشوند.
- بخش مراقبتهای ویژه (ICU): شدت نوری بین ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ لومن پیشنهاد میشود که با لامپهای LED با توان ۲۰-۵۰ وات تامین میشود. برای هر ۱۵-۲۰ متر مربع از این بخش، این مقدار نور تأمین میشود. نورهای عمومی سقفی و چراغهای قابل تنظیم در کنار تخت بیمار استفاده میشوند.
نظرات کاربران