یکی از مهمترین تجهیزات صنعتی جهت انتقال انواع سیالات، پمپ است. یکی از بهترین پمپ های صنعتی جهت انتقال انواع سیالات با ویسکوزیته مختلف در زمانی کوتاه، پمپ دنده ای است. فشار کاری تا ۲۱۰ بار، سرعتی برابر با ۳۰۰۰ دور بر دقیقه، ساختاری ساده و اندازه ای کوچک، بازدهی قابل قبول، قابلیت انتقال سیالات با ویژگی های خاص نظیر اسید و … از ویژگی های پمپ دنده ای است. به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این تجهیز پرکاربرد تا انتهای این متن با ما همراه باشید.
- اگرچه بدنه این پمپ ها از از آهن یا استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ ساخته می شود اما استفاده از متریال جدید در بدنه پمپ دنده ای سبب می گردد تا این پمپ ها بتوانند موادی خورنده مانند اسید سولفوریک، کلرید آهن، هیدروکسید سدیم و … را جابجا کنند.
پمپ دنده ای چیست؟
پمپ دنده ای یا غلیظ کش از انواع پمپ جابجایی مثبت است که حجم ثابت و مشخصی از سیال را در خود قرار داده و آن را با استفاده از دنده ها جابجا می کند. پمپ دنده ای جریانی صاف و یکنواخت را در سیال فراهم می آورد و شدت جریان به سرعت چرخش دنده های آن وابسته است.
عملکرد پمپ غلیظ کش به دنده های آن بستگی دارد. دنده ها در ورودی پمپ مکش ایجاد می کنند و سیال را به داخل پمپ می کشانند، داخل پمپ با استفاده از دنده های که داخل حفره ها قرار گرفته شده است، سیال جابجا شده و به لوله خروجی و تخلیه مایع انتقال داده می شود.
جابجایی سیال با ویسکوزیته متفاوت و برای مدت زمان طولانی از ویژگی های پمپ دنده ای است. پمپ دنده ای از جمله پمپ جابجایی مثبت است، این پمپ ها سیال را با عملی مکانیکی فشرده می کنند اما پمپ های گریز از مرکز سرعت را به فشار لازم جهت انتقال سیال تبدیل می کنند. پمپ های دنده ای عملکردی عکس هیدروموتور اوربیتالی یا دنده ای دارند. در عملکرد پمپ سیال به حرکت در می آید، اما در هیدروپمپ یا هیدروموتور از فشار سیال برای ایجاد حرکت دورانی و گشتاور استفاده می شود.
انواع پمپ دنده ای کدامند؟
در حالت کلی پمپ دنده ای به دو نوع خارجی و داخلی تقسیم می شوند. در نوع خارجی چرخ دنده هایی یکسان با هم درگیر شده و سیال را به دهانه خروجی پمپ هدایت می کند. در نوع داخلی یا ماه و ستاره، چرخ دنده هایی متفاوت با یکدیگر درگیر می شوند و چرخ دنده ای کوچک داخل چرخ دنده ای بزرگتر قرار می گیرند. از انواع پمپ دنده ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پمپ دنده ای خارجی
پمپ دنده ای خارجی یا External Gear Pump از دو چرخ دنده یکسان متصل به یکدیگر تشکیل شده است. ارکدام از این چرخ دنده ها با شافت جداگانه و مستقلی ساپورت می شوند. موتور یکی از چرخ دنده ها را به حرکت آورده و آن محرکی برای چرخ دنده دیگر خواهد بود. گاهی هر دو چرخ دنده توسط موتوری مستقل به حرکت می آیند. چرخ دنده ها در دهانه ورودی پمپ، حجم بالایی از سیال را به درون پمپ می کشند. مایع اطراف چرخ دنده ها فشرده شده و همینطور که چرخ دنده در حال چرخش است، سیال فشرده شده از دهانه خروجی پمپ دنده ای خارجی خارج می شوند. احتمال نشت سیال در این پمپ بسیار کم است و تنها سیالات با ویسکوزیته کم چنین احتمالی خواهند داشت. طراحی چرخ دنده ها در پمپ دنده ای خارجی به صورت ساده و صاف، هلیکال یا جناغی خواهد بود.
پمپ دنده ای داخلی
پمپ دنده ای داخلی یا Internal Gear Pump یا پمپ دنده ای ماه و ستاره، از دو چرخ دنده با سایزی متفاوت تشکیل شده اند. در این پمپ یکی از چرخ دنده ها در درون دیگری می چرخد. به چرخ دنده بزرگتر روتور می گویند. چرخ دنده کوچکتر یا دوگرد یا دنده متحرک، طوری طراحی شده است که در یک نقطه در روتور با هم درگیر می شوند. طراحی چرخ دنده ها در پمپ دنده ای داخلی به صورت ساده است.
تفاوت میان پمپ دنده ای خارجی و داخلی چیست؟
از تفاوت های میان پمپ دنده ای خارجی و داخلی که متقاضیان در زمان خرید این پمپ می بایست مورد توجه قرار دهند، عبارتند از:
- در پمپ دنده ای خارجی دو چرخ دنده کنار یکدیگر قرار گرفته و چرخ دنده محرک به الکتروموتور متصل بوده و سبب حرکت چرخ دنده دیگر می شود. در پمپ دنده ای داخلی چرخ دنده ای داخل چرخ دنده دیگر قرار گرفته است و چرخ دنده ها درون یکدیگر قرار گرفته اند.
- پمپ دنده ای خارج با فشار بالا و پمپ داخلی با فشار متوسط کار می کند.
- پمپ دنده ای خارجی طراحی ساده و ارزان تر و اندازه ای کوچکتر دارد، در حالی که پمپ دنده ای داخلی اندازه ای بزرگتر و ساختاری پیچیده تر و گرانتر دارد.
- از پمپ دنده ای خارجی برای انتقال سیالاتی با دمایی متوسط و رو به پایین استفاده می شود و سیالات با دمای بالاتر را پمپ دنده ای داخلی انتقال می دهند.
- پمپ خارجی ظرفیت بالاتری داشته و حجم بالاتری از سیال را در واحد زمان انتقال می دهد اما نسبت انتقال سیالات در پمپ دنده ای داخلی کمتر است.
- پمپ دنده ای خارجی دارای شفت محکم تر با قدرت بیتر هستند و می توانند دبی و فشار بالاتری را حفظ کنند در حالیکه پمپ دنده ای داخلی برای مکش سیالات با ویسکوزیته بالاتر مناسب تر خواهند بود.
پمپ دنده ای از چه اجزایی تشکیل شده است؟
قسمت های اصلی پمپ دنده ای شامل موارد زیر است:
- منبع تغذیه
- دنده محرک
- دنده متحرک
- بدنه پمپ
- دهانه یا درگاه ورودی
- دهانه یا درگاه خروجی
- شیر اطمینان یا شیر کاهش فشار
- آب بند
مزایا و کاربرد پمپ دنده ای چیست؟
کاربرد پمپ دنده ای نظیر سایر پمپ ها انتقال سیالات و جابجای آنها است. اغلب سیالاتی خاص مانند اسیدها، بازها، پلیمرها، سوخت، افزودنی های شیمیایی، رنگ، حلال، الکل، صابون مایع، مواد غذایی مانند شکلات و شربت، انواع روغن های خوراکی و … را توسط پمپ دنده ای جابجا می کنند.
از مزایای پمپ دنده ای عبارتند از:
- فشار کاری در حد ۲۱۰ بار برابر با ۲۱۰۰۰ کیلو پاسکال
- حداکثر سرعتی برابر با ۳۰۰۰ دور در دقیقه
- ساختاری ساده و جمع و جور
- در مقایسه با پمپ های رفت و برگشتی و گریز از مرکز فشار و بازدهی پایین تر و در مقایسه با پمپ های پره ای و گوشواره ای بازدهی و فشار بالاتر دارند.
- به منظور انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا از این پمپ استفاده می شود.
- اگرچه بدنه این پمپ ها از از آهن یا استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ ساخته می شود اما استفاده از متریال جدید در بدنه پمپ دنده ای سبب می گردد تا این پمپ ها بتوانند موادی خورنده مانند اسید سولفوریک، کلرید آهن، هیدروکسید سدیم و … را جابجا کنند.
از بهترین تامین کنندگان پمپ دنده ای هیدرولیک نادری است. این شرکت با سابقه ۳۰ ساله خود در تامین، فروش و تعمیر انواع محصولات هیدرولیکی و پنوماتیکی تخصص دارد و با بسیاری از صنعتگران، شرکت ها و سازمان های همکاری دارد. متقاضیان خرید انواع پمپ نظیر پمپ دنده ای یا انواع هیدروموتور نظیر هیدروموتور پیستونی با برندهای مختلف می توانند با دفتر فروش این شرکت تماس حاصل فرمایند و پس از اخذ استعلامات لازمه، اطمینان داشته باشند که محصولی با بالاترین کیفیت، مناسب ترین قیمت در مقایسه با دیگر تامین کنندگان، در کوتاهترین زمان ممکن به آنها تحویل می گردد.